Κιτριές: Ένα παραθαλάσσιο και ιστορικό χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης
Οι Κιτριές είναι παραθαλάσσιο ιστορικό χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης που υπαγόταν παλαιότερα στην επαρχία Οιτύλου του της Λακωνίας. Σήμερα υπάγεται στη τοπική κοινότητα Δολών Μεσσηνίας του Δήμου Δυτικής Μάνης και αριθμεί μόλις περί τους 101 κατοίκους.
Με την ονομασία Κιτριές φέρεται επίσης όλη η χερσόνησος που αποτελεί απόληξη του υπερκείμενου ανατολικά όρους Κεφάλι ή Κεφαλοβούνι σχηματίζοντας δύο αμφίδυμους όρμους, βόρεια τον ομώνυμο όρμο των Κιτριών και νότια την κόλπωση της Καρδαμύλης.
Επί της άκρας της χερσονήσου φέρεται ο ομώνυμος Φάρος των Κιτριών” που ιδρύθηκε το 1882, με εστιακό ύψος από επιφάνεια θάλασσας 31 μέτρα και που εξέπεμπε αρχικά μία λευκή αναλαμπή ανά 30 δευτερόλεπτα σε εμβέλεια (φωτοβολία) και σήμερα έχει αυτοματοποιηθεί λειτουργώντας με ηλιακή ενέργεια.
Επί τουρκοκρατίας οι Κιτριές αποτελούσαν την έδρα των Μπέηδων της Μάνης και ήταν ο σημαντικότερος λιμένας του Μεσσηνιακού κόλπου, επίνειο της Ζαρνάτας, από τον οποίο πραγματοποιούνταν το εισαγωγικό και εξαγωγικό εμπόριο της ευρύτερης περιοχής.
Στις Κιτριές συντάχθηκε το ομώνυμο ιστορικό “Σύμφωνο των Κιτριών, το 1819, με το οποίο οι μεγάλες οικογένειες των Μαυρομιχαλαίων (Μαυρομιχάληδες), Γρηγοράκηδων (Γρηγοριάνοι) και Τρουπάκηδων υποσχέθηκαν μεταξύ τους ειρήνη, ομόνοια και ένωση των δυνάμεών τους στην επερχόμενη επανάσταση του 1821.
Επίσης εδώ στις Κιτριές, τον Μάρτιο του 1821 ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης ανέλαβε αρχηγός των σπαρτιατικών δυνάμεων, μετά από απόφαση που έλαβαν οι συγκεντρωθέντες οπλαρχηγοί και καπεταναίοι. Στη δε ιστορική εκκλησία των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, το 1825, ο Μητροπολίτης Ζαρνάτας Γαβριήλ Φραγκούλης χειροτόνησε αντικανονικά τέσσερις επισκόπους σε χηρεύουσες επισκοπές της περιοχής Μάνης, που αργότερα όμως καταργήθηκαν.
Εκκλησιαστικά σήμερα υπάγεται στην Αρχιερατική Περιφέρεια τ. Δήμου Αβίας της Ιεράς Μιτροπόλεως, Μάνης Γυθείου και Οιτύλου. Είχαν γίνει ένα σπουδαίο θαλασσινό κέντρο με εξωτερικό εμπόριο από προϊόντα όπως το λάδι, βελανίδι, πρινοκόκκι και μετάξι.
Εδώ το 1659 εμφανίστηκε με ισχυρό στόλο ο Χασάν-Μπαμπά, ο οποίος ζήτησε την φόρου υποτέλεια της Μάνης, με αυτοδιοίκηση από τοπικό άρχοντα (Μπέη) που θα διόριζε η Υψηλή Πύλη, τη μη συμμετοχή των Μανιατών σε άλλες πολεμικές ενέργειες και τη παράδοση νεαρών ομήρων από όλες τις ισχυρές οικογένειες ιδίως των Μεδίκων και Στεφανόπουλων.
Οι όροι εξόργισαν τους Μανιάτες, που επετέθησαν, κούρσεψαν και κατέστρεψαν τον στόλο του Χασάν – Μπαμπά στις Κιτριές και ετοιμάστηκαν για άλλον έναν μακροχρόνιο πόλεμο με τους Τούρκους !
Στις Κιτριές το 1805 παρεδόθη στο Σερεμέτ Μπέη το κεφάλι του προεπαναστατικού ήρωα Καπετάν Ζαχαριά, που δολοφονήθηκε με δόλο, για να μεταφερθεί στη Κωνσταντινούπολη. Υπήρξε επίνειο της Ζαρνάτας και έδρα των Μπέηδων της Μάνης.
Η περιοχή ήταν η έδρα των πέντε από τους οκτώ ηγεμόνες της Μάνης και συγκεκριμένα: Τζανέτμπεης Κουτήφαρης, Μιχάλμπεης Τρουπάκης, Παναγιώτης Κουμουντουράκης, Αντώνμπεης Γρηγοράκης και Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης. Από τη περιοχή των Κιτριών ξεκίνησε η εξόρμηση των Μανιατών στις 23 Μαρτίου 1821 για την απελευθέρωση της Καλαμάτας από τους Τούρκους.
Σήμερα οι Κιτριές, όπου καταλήγει το φαράγγι της Σάντοβας, παραμένουν ένα πανέμορφο και ιδανικό λιμανάκι και αποτελεί ένα αξιόλογο μέρος για ήσυχες διακοπές αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους τουριστικούς προορισμούς. Υπάρχουν ερείπια από Πύργους και ο ναός Κωνσταντίνου και Ελένης του 1730, με ξυλόγλυπτο τέμπλο. Η εκκλησία των Αγίου Κων/νου και Ελένης πρόσφατα ανακαινισθείσα, είναι συνδεδεμένη με γεγονότα και καταστάσεις παλιότερων εποχών.
Η γραφικότητα αυτού του παραλιακού χωριού είναι ένας από τους λόγους που συγκεντρώνει πολλούς ντόπιους και ξένους επισκέπτες. Οι ταβέρνες με τις πραγματικά εξαιρετικές και παραδοσιακές γεύσεις, το φρασκότατο ψάρι, και η πανέμορφη παραλία είναι επίσης λόγοι που πρέπει να επισκεφθείτε τις Κιτριές και τις 4 εποχές του χρόνου. Στην ευρύτερη περιοχή των Κιτριών, θα βρείτε επίσης και ενοικιαζόμενα τουριστικά καταλύματα.
