Προσωπικά είμαι θιασώτης της λαογραφίας και εθνολογίας, οπότε γενικά τρέφω σεβασμό και προς τα έθιμα μας τα οποία και δεν πρέπει να απεμπολούμε, ως στοιχείο της ταυτότητας μας.
Ωστόσο πιστεύω επίσης πως ένα έθιμο για να συνεχίσει να υφίσταται μέσα στο χρόνο, θα πρέπει να έχει να πει κάτι στην εποχή μας και στους ανθρώπους της και να συμβαδίζει και με κάποιες αρχές και αξίες αυτής της εποχής. Κυρίως φυσικά θα πρέπει να μην τίθεται, σε καμία περίπτωση, σε κίνδυνο η σωματική ακεραιότητα ανθρώπων.
Στη χώρα μας λοιπόν υπάρχουν-μεταξύ άλλων- κάποια θεωρούμενα έθιμα που, εκτός ότι είναι πλέον ασήμαντα ή λαϊκίστικα, είναι και ασύμβατα με την εποχή μας και θέτουν σε κίνδυνο και την ανθρώπινη ασφάλεια και ζωή.
Τέτοια είναι πχ. η μπαλωθιές, όπως και κάποια έθιμα που λαμβάνουν χώρα το Πάσχα, όπως τα αυτοσχέδια βαρελότα και ο περίφημος ρουκετοπόλεμος της Χίου. Κάπου εκεί εντάσσεται και ο δικός μας σαϊτοπόλεμος της Καλαμάτας στον οποίον θα αναφερθούμε παρακάτω…
Βεβαίως επικίνδυνα ή και απάνθρωπα έθιμα δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα, αν αναλογιστούμε τις ταυρομαχίες και ταυροδρομίες στην Ισπανία (που είναι και μια τεράστια τουριστική ατραξιόν, οπότε και πηγή εσόδων για αυτή τη χώρα) ή ακόμα και την απάνθρωπη εθιμική φαλαινοθηρία στην Ιαπωνία και στα Νησιά Φερόε.
Ωστόσο στην Ελλάδα το συνηθίζουμε να δίνουμε υπερβολική υπόσταση και σημασία και σε ορισμένα έθιμα, παραδόσεις και συνήθειες που δεν έχουν να πουν κάτι σημαντικό, τουναντίον είναι λαϊκίστικα έως και ασήμαντα. Άλλωστε είμαστε και η χώρα που συνηθίζει να βαφτίζει τκαι ο κάθε μικροσκοπικό «κουτσοχώρι» της ένδοξο, ιστορικό και με άλλους τέτοιους υπερφίαλους χαρακτηρισμούς !
Παραθέτω ένα μόνο παράδειγμα της μυθοποίησης μιας καθόλου επικίνδυνης, αλλά και άκρως λαϊκίστικης, παράδοσης και αυτή είναι ο καραγκιόζης ! Ναι, ο καραγκιόζης…
Θυμάται κανένας, από την παιδική του ηλικία, τι ακριβώς ήταν και τι συμβόλιζε αυτή η λαϊκή φιγούρα ; Ήταν ένας φτωχός απατεωνίσκος της τουρκοκρατίας που σκαρφιζόταν πονηριές και δολοπλοκίες για να ξεγελάει άλλους και να βγάζει χρήματα, όπως πχ. το να κάνει επαγγέλματα που δεν γνωρίζει…
Αυτή λοιπόν τη λαϊκίστικη και αντιπαιδαγωγική παράδοση, ενός λαμόγιου της εποχής, τη μυθοποιήσαμε και σήμερα τη θεωρούμε αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητας μας !
Πραγματικά κανένας άλλος λαός στη γη, πλην ημών δεν θα μπορούσε να δώσει τέτοια μεγάλη λαογραφική αξία σε αυτό το πράμα (ούτε καν οι ίδιοι οι Τούρκοι δεν το υιοθέτησαν ως παράδοσή τους…).
Έτσι λοιπόν οι διάφοροι αρτηριοσκληρωτικοί εθιμολάγνοι που εξυψώνουν τέτοιου είδους παραδόσεις, υπεραμύνονται και εξυψώνουν σε αστείο βαθμό σήμερα και άλλες αμφιλεγόμενες παραδόσεις, όπως αυτές που αναφέρω παραπάνω (και τον σαϊτοπόλεμο)
Πάμε λοιπόν τώρα στον δικό μας σαϊτοπόλεμο ο οποίος δυστυχώς κατέληξε και στο τραγικό συμβάν με τον θάνατο του άτυχου εικονολήπτη Κώστα Θεοδωρακάκη.
Εδώ λοιπόν έχουν δοθεί υπερβολικές διαστάσεις και σημασία (και από ντόπιους φορείς και από τα Αθηναϊκά ΜΜΕ) σε ένα έθιμο που-πέραν της μεγάλης επικινδυνότητάς του- η πλειοψηφία των Καλαματιανών δεν παρακολουθεί και που ακόμα λιγότεροι άνθρωποι ασχολούνται ενεργά (με αυτά τα λεγόμενα μπουλούκια).
Αν μάλιστα παρακολουθούσε κανείς ειδικά τη φετινή εκδήλωση (όση πρόλαβε να γίνει πριν το τραγικό συμβάν), αλλά και προηγούμενες, μπορούσε να διακρίνει ένα έκδηλο trash, με υπόκρουση ζεϊμπέκικων, πατριδολαγνεία και μια εντελώς «χύμα» κατάσταση με διαγωνιζόμενους με τσιγάρα στο στόμα, ανεκπαίδευτους ανηλίκους κλπ…
Δυστυχώς το κακό ήταν θέμα χρόνου να γίνει, ειδικά από τη στιγμή μάλιστα που κάποια ανόητα μυαλά αποφάσισαν η εκδήλωση να διεξάγεται σε έναν μικρό και ανοιχτό χώρο και με ανεπαρκέστατα μέτρα ασφαλείας και χωρίς άδεια της αστυνομίας.
Όλα αυτά γιατί ; Μα φυσικά στο όνομα του εθίμου, της παράδοσης, του πατριωτισμού (το έθιμο φέρεται να κρατάει από την επανάσταση του 1821) και της προβολής της πόλης. Γι’αυτό και μιλάμε για εθιμολαγνεία και πατριδολαγνεία…
Σε αυτούς λοιπόν τους αρτηριοσκληρωτικούς εθιμολάγνους ανήκει και ο δήμαρχος μας Παναγιώτης Νίκας ο οποίος με το πέρασμα 13 χρόνων στη δημαρχία εξελίχθηκε σε έναν αλαζόνα, υπερσυγκεντρωτικό βλαχοδήμαρχο !
Ο κύριος Νίκας λοιπόν ήταν από τους πλέον ένθερμους της συνέχισης και προβολής του εθίμου, παρότι αυτό διεξαγόταν ουσιαστικά παράνομα και εντελώς «χύμα» με τον κίνδυνο να παραμονεύει.
Γι’αυτό και καθόλου δεν πρέπει να μας εκπλήσσει και η δήλωση του, που προκάλεσε πανελλήνια αποδοκιμασία, πως ο σαϊτοπόλεμος είναι ένα έθιμο που δεν πρέπει να σταματήσει καθώς θα υπάρξουν αντιδράσεις και πως είναι παράδοση γραμμένη στο DNA των Καλαματιανών !
Πρώτη φορά ακούω ότι οι Καλαματιανοί έχουμε και ξεχωριστό DNA, αλλά όσο ζει μαθαίνει κανείς ! Αργότερα βέβαια ο δήμαρχος ανασκεύασε, αλλά προφανώς υπό την καθοδήγηση της Νέας Δημοκρατίας που φοβήθηκε το πολιτικό κόστος…
Επιπλέον, για να δέσει το γλυκό, μάθαμε ότι η εκδήλωση του φετινού σαϊτοπόλεμου επιχορηγήθηκε από τον Δήμο με 12.000 Ευρώ και με τη σύμφωνη γνώμη σύσσωμου του δημοτικού συμβουλίου !
Χρήματα που προέρχονται από το υστέρημα του φορολογούμενου και του Καλαματιανού δημότη, μόνο και μόνο για να κάνουν κάποιοι την πλάκα τους-και τελικά να τραυματίζονται και να σκοτώνονται άνθρωποι- και για να κάνουν το κομμάτι τους και να προβάλλονται βλαχοδήμαρχοι και λοιποί παρατρεχάμενοι…
Διότι στην Ελλάδα το πλιάτσικο και η κατασπατάληση των χρημάτων του κράτους και του φορολογούμενου είναι και αυτό μια παράδοση (μια που μιλάμε για παραδόσεις και έθιμα…) που κρατάει πολλά και η χρόνια !
Το άλλο ζήτημα πάντως είναι αν πρέπει να συνεχιστεί το έθιμο του σαϊτοπόλεμου που υποτίθεται ότι προβάλει την πόλη και που οι περισσότεροι στην πόλη μας και στη χώρα λένε να σταματήσει.
Εγώ ωστόσο θα πω πως μπορεί και να συνεχιστεί, αλλά υπό τους εξής όρους: Θα διεξάγεται σε κατάλληλο χώρο για να το φιλοξενήσει, με επαρκή μέτρα ασφαλείας και αφού δοθεί άδεια από την αστυνομία η οποία και θα είναι υπεύθυνη για να τηρούνται αυτά τα μέτρα.
Οι διαγωνιζόμενοι θα πρέπει να είναι όλοι ενήλικοι, να εκπαιδεύονται και η δεξιότητά τους να κρίνεται από ειδικό που θα αποφασίζει ποιοι είναι ικανοί να συμμετάσχουν και ποιοι όχι. Και φυσικά, ούτε για αστείο να μην ξαναπληρώσει ούτε ένα ευρώ ο Καλαματιανός πολίτης για αυτή την ιστορία.
Όλα αυτά τα στοιχειώδη θα είχαν γίνει από χρόνια, αν ήμασταν κανονικό κράτος, αλλά πολύ φοβάμαι ότι πιο κοντά είμαστε στο να θεωρούμαστε μια από τις πιο ελαφριές χώρες του κόσμου, παρά στο πρώτο !
